พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๑-๒๙๒

๕. สีลสูตร
ผู้สมบูรณ์ด้วยศีล

            [๒๘๔] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเหล่าใดถึงพร้อมแล้วด้วยศีล สมาธิปัญญา วิมุตติ วิมุตติญาณทัสนะ เป็นผู้กล่าวสอน ให้รู้แจ้ง ให้เห็นแจ้ง ให้สมาทานให้อาจหาญ ให้ร่าเริง เป็นผู้สามารถบอกพระสัทธรรมได้อย่างดี

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวการเห็น ภิกษุเหล่านั้นก็ดี การฟังภิกษุเหล่านั้นก็ดี การเข้าไปใกล้ภิกษุเหล่านั้นก็ดี การไปนั่งใกล้ ภิกษุเหล่านั้นก็ดี การระลึกถึงภิกษุ
เหล่านั้นก็ดี การบวชตามภิกษุเหล่านั้นก็ดี ว่ามีอุปการะมาก

            ข้อนั้นเพราะเหตุไร เพราะเมื่อภิกษุซ่องเสพคบหา เข้าไปนั่งใกล้ภิกษุ เห็นปานนั้น ศีลขันธ์ สมาธิขันธ์ ปัญญาขันธ์ วิมุตติขันธ์วิมุตติญาณทัสนขันธ์ แม้ที่ยังไม่ บริบูรณ์ ก็ถึงความบริบูรณ์ด้วยภาวนา ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุผู้เห็นปานนี้นั้น เรากล่าวว่า เป็นศาสดาบ้าง นำพวกไปบ้างละข้าศึก คือกิเลสบ้าง กระทำแสงสว่างบ้าง กระทำโอภาสบ้าง กระทำความรุ่งเรืองบ้าง กระทำรัศมีบ้าง ทรงคบเพลิงไว้บ้าง เป็น อริยะบ้าง มีจักษุบ้าง ดังนี้

            การได้เห็นพระอริยเจ้าทั้งหลาย ผู้มีตนอันอบรมแล้ว ผู้มีปรกติ เป็นอยู่โดยธรรม ย่อมเป็นเหตุแห่งการกระทำซึ่งความ ปราโมทย์แก่บัณฑิตทั้งหลาย ผู้รู้แจ้ง บัณฑิต ทั้งหลาย ฟังคำ สอนของพระอริยเจ้าทั้งหลาย ผู้กระทำรัศมี ผู้กระทำแสงสว่าง เป็นนักปราชญ์ ผู้มีจักษุ ผู้ละข้าศึก คือกิเลส ประกาศ พระสัทธรรม ยังสัตวโลกให้สว่าง แล้วรู้โดยชอบซึ่งความสิ้น ไปแห่งชาติ ด้วยปัญญาอันยิ่ง ย่อมไม่มาสู่ภพใหม่

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๒

๖. ตัณหาสูตร
เหตุเกิดตัณหาของภิกษุ

            [๒๘๕] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ตัณหาเมื่อเกิดขึ้นแก่ภิกษุ ย่อมเกิดขึ้นในที่เกิด แห่งตัณหา ๔ อย่างนี้ ๔ อย่างเป็นไฉน

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ตัณหาเมื่อเกิดขึ้นแก่ภิกษุ ย่อมเกิดขึ้น
๑ เพราะเหตุแห่งจีวร
๒ เพราะเหตุแห่งบิณฑบาต
๓ เพราะเหตุแห่งเสนาสนะ หรือ
๓ เพราะเหตุแห่งสมบัติ และวิบัติ

ด้วยประการฉะนี้

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ตัณหา เมื่อเกิดขึ้น แก่ภิกษุ ย่อมเกิดขึ้นในที่เป็นที่เกิดแห่ง ตัณหา ๔ อย่างนี้แล

            บุรุษผู้มีตัณหาเป็นเพื่อนสอง ท่องเที่ยวไปอยู่สิ้นกาลนาน ย่อมไม่ก้าวล่วง สงสารอันมีความเป็นอย่างนี้ และความเป็น อย่างอื่นไปได้ ภิกษุรู้โทษนี้แล้วว่า ตัณหา เป็นเหตุให้เกิด ทุกข์ เป็นผู้มีตัณหาปราศจากไปแล้ว ไม่ถือมั่น มีสติ พึง เว้นรอบ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๓

๗. พรหมสูตร
มารดาบิดาเป็นพรหมของบุตร

            [๒๘๖] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ตระกูลใด บุตรบูชามารดา และบิดาอยู่ในเรือน ของตน ตระกูลนั้นชื่อว่ามีพรหม มีบุรพเทวดา มีบุรพาจารย์ มีอาหุไนยบุคคล

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย
คำว่าพรหม เป็นชื่อของมารดาและบิดา
คำว่าบุรพเทวดา เป็นชื่อของมารดาและบิดา
คำว่าบุรพาจารย์ เป็นชื่อของมารดา และบิดา
คำว่าอาหุไนยบุคคล เป็นชื่อของมารดาและบิดา
             ข้อนั้นเพราะเหตุไร เพราะมารดา และบิดาเป็นผู้มีอุปการะมาก เป็นผู้ถนอม เลี้ยง เป็นผู้แสดงโลกนี้แก่บุตร

            มารดาและบิดาเรากล่าวว่า เป็นพรหม เป็นบุรพาจารย์ เป็น อาหุไนยบุคคล ของบุตร เพราะเป็นผู้อนุเคราะห์บุตร เพราะ เหตุนั้นแหละ บัณฑิตพึงนอบน้อม และพึง สักการะมารดาและ บิดาทั้งสองนั้น ด้วยข้าว น้ำ ผ้า ที่นอน การขัดสี การ ให้อาบน้ำ และการล้างเท้า บัณฑิตทั้งหลายย่อมสรรเสริญ บุคคลนั้นในโลกนี้ทีเดียว เพราะการ ปฏิบัติในมารดาและบิดา บุคคลนั้นละไปแล้ว ย่อมบันเทิงในสวรรค์

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๓-๒๙๔

๘. พหุการสูตร
ว่าด้วยผู้มีอุปการะมาก

            [๒๘๗] ดูกรภิกษุทั้งหลาย พราหมณ์และคฤหบดีทั้งหลาย เป็นผู้มีอุปการะมาก แก่เธอทั้งหลาย บำรุงเธอทั้งหลายด้วยจีวร บิณฑบาต เสนาสนะและคิลานปัจจัย เภสัชบริขาร แม้เธอทั้งหลาย ก็จงเป็นผู้มีอุปการะมากแก่พราหมณ์ และคฤหบดี ทั้งหลาย จงแสดงธรรมอันงามในเบื้องต้น งามในท่ามกลาง งามในที่สุดจงประกาศ พรหมจรรย์ พร้อมทั้งอรรถ พร้อมทั้งพยัญชนะ บริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิงแก่พราหมณ์ และคฤหบดีเหล่านั้นเถิด

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย คฤหัสถ์และบรรพชิตทั้งหลาย ต่างอาศัย ซึ่งกันและกัน ด้วยอำนาจอามิสทาน และธรรมทาน อยู่ประพฤติพรหมจรรย์นี้ เพื่อต้องการสลัดโอฆะ เพื่อจะทำซึ่งที่สุดแห่งทุกข์โดยชอบด้วยประการอย่างนี้

            คฤหัสถ์และบรรพชิตทั้งหลาย ต่างอาศัยกันและกันทั้ง ๒ ฝ่าย ย่อมยังสัทธรรม อันเกษมจากโยคะอย่างยอดเยี่ยมให้สำเร็จ บรรพชิตทั้งหลาย ย่อมปรารถนาเฉพาะจีวร บิณฑบาต ที่นอน ที่นั่ง และคิลานปัจจัย อันเป็นเครื่องบรรเทาเสียซึ่งอันตราย จาก คฤหัสถ์ทั้งหลาย ส่วนคฤหัสถ์ทั้งหลาย ผู้อยู่ครองเรือน อาศัยพระอริยบุคคล ผู้ปฏิบัติชอบ แล้ว เชื่อถือซึ่งถ้อยคำของ พระอรหันต์ทั้งหลาย มีปรกติเพ่งพินิจด้วย ปัญญา อันบริสุทธิ์ดี ประพฤติธรรม อันเป็นทางไปสู่สุคติในศาสนานี้ มีปรกติ เพลิดเพลิน เป็นผู้ใคร่กามบันเทิงอยู่ในเทวโลก