พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๕๔

๑. มิจฉาทิฐิสูตร
เหตุให้สัตว์เข้าถึงอบายนรก

           [๒๔๘] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาค ผู้เป็นพระอรหันต์ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วว่า

ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราได้เห็นสัตว์
- ผู้ประกอบด้วยกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต
- ติเตียนพระอริยเจ้า
- เป็นมิจฉาทิฐิ ยึดมั่นการกระทำด้วยอำนาจมิจฉาทิฐิ
           เมื่อตายไป เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวคำนั้นแลว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราได้เห็นสัตว์ผู้ ประกอบด้วยกายทุจริต ... เข้าถึงอบายทุคติ วินิบาต นรก เพราะได้ฟังต่อสมณะ หรือพราหมณ์อื่นก็หามิได้ ก็แต่ว่าเรารู้มาเอง เห็นมาเอง ทราบมาเอง จึงกล่าวคำ นั้นแลว่า เราเห็นสัตว์ผู้ประกอบด้วยกายทุจริต วจีทุจริต มโนทุจริต ติเตียนพระอริยเจ้า เป็นมิจฉาทิฐิ ยึดมั่นการกระทำด้วยอำนาจมิจฉาทิฐิ เมื่อตายไป เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก

           พระผู้มีพระภาคได้ตรัสเนื้อความนี้แล้ว ในพระสูตรนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสคาถา ประพันธ์ดังนี้ว่า บุคคลในโลกนี้ ตั้งใจไว้ผิด กล่าววาจาผิด กระทำ การงานผิดด้วยกาย ผู้มีการสดับน้อย ทำกรรมอันไม่ เป็นบุญไว้ในชีวิตอันมีประมาณน้อย ในมนุษยโลกนี้ เขา ผู้มีปัญญาทราม เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงนรก

           เนื้อความแม้นี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้ว ฉะนี้แล

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๕๔-๒๕๕

๒. สัมมาทิฐิสูตร
เหตุให้สัตว์เข้าถึงสวรรค์

           [๒๔๙] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาค ผู้เป็น พระอรหันต์ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วว่า

ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราเห็นสัตว์
- ผู้ประกอบด้วยกายสุจริต วจีสุจริต มโนสุจริต
- ไม่ติเตียนพระอริยเจ้า
- เป็นสัมมาทิฐิ ถือมั่นการกระทำด้วยอำนาจสัมมาทิฐิ
            เมื่อตายไป เขาเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ก็เรากล่าวคำนั้นแลว่า

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราได้เห็นสัตว์ผู้ประกอบด้วยกายสุจริต ... เขาเข้าถึงสุคติ โลกสวรรค์ เพราะได้ฟังต่อสมณะ หรือพราหมณ์อื่น ก็หามิได้ * ก็แต่ว่า เรารู้มาเอง เห็นมาเอง ทราบมาเอง เราจึงกล่าวว่า เราได้เห็นสัตว์ผู้ประกอบด้วย กายสุจริต วจีสุจริต มโนสุจริตไม่ติเตียนพระอริยเจ้า เป็นสัมมาทิฐิ ถือมั่นการกระทำ ด้วยอำนาจสัมมาทิฐิ เมื่อตายไป เขาเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์
* (พระองค์ทรงเห็นหมู่สัตว์ เข้าถึงนรก หรือสวรรค์ ด้วยญาณของพระองค์เอง)

           พระผู้มีพระภาคได้ตรัสเนื้อความนี้แล้ว ในพระสูตรนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสคาถา ประพันธ์ดังนี้ว่า

           บุคคลในโลกนี้ ตั้งใจไว้ชอบ กล่าววาจาชอบ กระทำ การงานชอบด้วยกาย ผู้มีการสดับมาก ผู้กระทำกรรม เป็นบุญไว้ในชีวิตอันมีประมาณน้อย ในมนุษยโลกนี้ บุคคลนั้นเป็นผู้มีปัญญา เมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงสวรรค์

           เนื้อความแม้นี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วฉะนี้แล

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๕๕-๒๕๖

๓. นิสสรณสูตร
ธรรมอันเป็นเครื่องสลัดออก

           [๒๕๐] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาค ผู้เป็นพระอรหันต์ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วว่า

           ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธาตุเป็นที่สลัดออก ๓ อย่าง นี้ ๓ อย่างเป็นไฉน คือ
๑ เนกขัมมะ (รูปฌาน) เป็นที่สลัดออกซึ่งกามทั้งหลาย
๒ อรูปฌานเป็นที่สลัดออกซึ่งรูปทั้งหลาย
๓ นิโรธเป็นที่สลัดออกซึ่งธรรมชาติที่เกิดแล้ว อันปัจจัยปรุงแต่ง อาศัยกันเกิดขึ้น
            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธาตุเป็นที่สลัดออก ๓ อย่างนี้แล

           พระผู้มีพระภาคได้ตรัสเนื้อความนี้แล้ว ในพระสูตรนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสคาถา ประพันธ์ดังนี้ว่า ภิกษุผู้มีความเพียร รู้ธรรมเป็นเป็นที่สลัดออกซึ่งกาม และ อุบาย เป็นเครื่อง ก้าวล่วง รูปทั้งหลาย ถูกต้องธรรมเป็นที่ ระงับสังขารทั้งปวงในกาลทุกเมื่อ ภิกษุนั้นแล เป็นผู้เห็น โดยชอบ ย่อมน้อมไปในธาตุนั้น ภิกษุนั้นแลอยู่จบ อภิญญา สงบระงับ ก้าวล่วงโยคะได้แล้ว ชื่อว่าเป็นมุนี

           เนื้อความแม้นี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้ว ฉะนี้แล

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๕๖-๒๕๗

๔. รูปสูตร
อรูปละเอียดกว่ารูป นิโรธละเอียดกว่าอรูป

           [๒๕๑] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาค ผู้เป็นพระอรหันต์ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วว่า

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย
- อรูป ละเอียดกว่ารูป
- นิโรธ ละเอียดกว่าอรูป

           พระผู้มีพระภาคได้ตรัสเนื้อความนี้แล้ว ในพระสูตรนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสคาถา ประพันธ์ดังนี้ว่า

สัตว์เหล่าใดเข้าถึง รูปภพ และสัตว์เหล่าใดดำรงอยู่ใน อรูปภพ สัตว์เหล่านั้น ไม่รู้ชัด ซึ่งนิโรธ เป็นผู้ยังต้องกลับมาสู่ภพใหม่ (เป็นอาคามี)

ส่วนชนเหล่าใด กำหนดรู้รูปภพแล้ว ไม่ดำรงอยู่ในอรูปภพ ชนเหล่านั้นย่อม น้อมไป ในนิโรธเป็นผู้ละมัจจุเสียได้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้หาอาสวะมิได้ ถูกต้องอมตธาตุ อันไม่มีอุปธิด้วยนามกายแล้ว กระทำให้แจ้งซึ่งการสละ คืนอุปธิ ย่อมแสดงบทอันไม่มี ความโศก ปราศจากธุลี

           เนื้อความแม้นี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้ว ฉะนี้แล