พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๔๐-๒๔๑

๕. เอสนาสูตรที่ ๑
ว่าด้วยการแสวงหา

            [๒๓๒] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาค ผู้เป็นพระอรหันต์ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วว่า

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย การแสวงหา ๓ ประการ นี้ ๓ ประการเป็นไฉน คือ
๑ การแสวงหากาม
๒ การแสวงหาภพ
๓ การแสวงหาพรหมจรรย์

            ดูกรภิกษุทั้งหลายการแสวงหา ๓ ประการนี้แล

            พระผู้มีพระภาคได้ตรัสเนื้อความนี้แล้ว ในพระสูตรนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสคาถา ประพันธ์ดังนี้ว่า สาวกของพระพุทธเจ้า ผู้มีจิตตั้งมั่น ผู้รู้ทั่ว มีสติ ย่อม
- รู้ชัด ซึ่งการ แสวงหาทั้งหลาย
- เหตุเกิด แห่งการแสวงหาทั้งหลาย
- ธรรมเป็นที่ดับ แห่งการแสวงหา ทั้งหลาย
- และมรรค อันให้ถึงความสิ้นไป แห่งการแสวงหาทั้งหลาย
ภิกษุหายหิวแล้ว ดับ รอบแล้ว เพราะความสิ้นไปแห่งการแสวงหาทั้งหลาย

            เนื้อความแม้นี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้ว ฉะนี้แล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๔๑-๒๔๒

๖. เอสนาสูตรที่ ๒
ว่าด้วยการแสวงหา

            [๒๓๓] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาค ผู้เป็นพระอรหันต์ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วว่า

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย การแสวงหา ๓ ประการ นี้ ๓ ประการเป็นไฉน คือ
๑ การแสวง หากาม
๒ การแสวงหาภพ
๓ การแสวงหาพรหมจรรย์

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย การแสวงหา ๓ ประการนี้แล

            พระผู้มีพระภาคได้ตรัสเนื้อความนี้แล้ว ในพระสูตรนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสคาถา ประพันธ์ดังนี้ว่า การแสวงหากาม การแสวงหาภพ กับการแสวงหาพรหมจรรย์ การยึดมั่น ว่าจริงดังนี้ เป็นที่ตั้งแห่งทิฐิที่เกิดขึ้น การแสวงหา ทั้งหลาย อันเป็นที่ตั้งแห่ง ทิฐิ พระอรหันต์ผู้ไม่ยินดีแล้วด้วยความยินดีทั้งปวง ผู้น้อมไปในธรรม เป็นที่สิ้นตัณหา สละ คืนเสียแล้ว ถอนขึ้นได้แล้ว ภิกษุเป็นผู้ไม่มีความหวัง ไม่มีความ สงสัย เพราะความ สิ้นไป แห่งการแสวงหาทั้งหลาย

            เนื้อความแม้นี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้ว ฉะนี้แล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๔๒

๗. อาสวสูตรที่ ๑
กิเลสในสันดาน

            [๒๓๔] จริงอยู่ พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว พระสูตรนี้พระผู้มีพระภาค ผู้เป็นพระอรหันต์ตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วว่า

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย อาสวะ ๓ ประการนี้ ๓ ประการเป็นไฉน คือ
๑ กามาสวะ
๒ ภวาสวะ
๓ อวิชชาสวะ

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อาสวะ ๓ ประการนี้แล

            พระผู้มีพระภาคได้ตรัสเนื้อความนี้แล้ว ในพระสูตรนั้น พระผู้มีพระภาคตรัสคาถา ประพันธ์ดังนี้ว่า สาวกของพระพุทธเจ้าผู้มีจิตตั้งมั่น ผู้รู้ทั่ว มีสติ ย่อม
- รู้ชัด ซึ่งอาสวะ ทั้งหลาย
- เหตุเกิด แห่งอาสวะทั้งหลาย
- ธรรมเป็นที่ดับ แห่งอาสวะทั้งหลาย และ
- มรรคอันให้ถึงความสิ้นไป แห่ง อาสวะทั้งหลาย ภิกษุหายหิวแล้ว ดับรอบแล้ว เพราะความ สิ้นไปแห่ง อาสวะทั้งหลาย

            เนื้อความแม้นี้พระผู้มีพระภาคตรัสแล้ว เพราะเหตุนั้น ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้ว ฉะนี้แล

อาสวะ หมายถึงกิเลสที่หมักหมม หรือดองอยู่ในสันดาน