พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๐๘

สมณสัญญาสูตร
สมณสัญญาบริบูรณ์ย่อมยังธรรม ๗ ประการให้บริบูรณ์

            [๑๐๑] ดูกรภิกษุทั้งหลาย สมณสัญญา ๓ ประการ อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมยังธรรม ๗ ประการให้บริบูรณ์ สมณสัญญา ๓ ประการเป็นไฉน คือ สมณสัญญาว่า
๑ เราเป็นผู้มีเพศต่างจากคฤหัสถ์
๒ ชีวิตของเราเนื่องด้วยผู้อื่น
๓ มรรยาทอย่างอื่นอันเราควรทำมีอยู่

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย สมณสัญญา ๓ ประการนี้แล อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มาก แล้ว ย่อมยังธรรม ๗ ประการให้บริบูรณ์

            ธรรม ๗ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุเป็นผู้มีปกติทำติดต่อเป็นนิตย์
๑ เป็นผู้มีความประพฤติติดต่อเป็นนิตย์ ในศีลทั้งหลาย
๒ เป็นผู้ไม่โลภมาก
๓ เป็นผู้ไม่พยาบาท
๔ เป็นผู้ไม่ถือตัว
๕ เป็นผู้ใคร่ในการศึกษา
๖ เป็นผู้มีการพิจารณาในปัจจัยทั้งหลาย อันเป็นบริขารแห่งชีวิตว่า ปัจจัยเหล่านี้มีประโยชน์เช่นนี้ แล้วจึงบริโภค
๗ เป็นผู้ปรารภความเพียร

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย สมณสัญญา ๓ ประการนี้แล อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมยังธรรม ๗ ประการนี้ให้บริบูรณ์

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๐๘-๒๐๙

โพชฌงคสูตร
โพชฌงค์ ๗ บริบูรณ์ย่อมยังวิชชา ๓ บริบูรณ์

            [๑๐๒] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โพชฌงค์ ๗ ประการนี้ อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมยังวิชชา ๓ ประการให้บริบูรณ์

            โพชฌงค์ ๗ ประการเป็นไฉนคือ
๑ สติสัมโพชฌงค์
๒ ธรรมวิจยสัมโพชฌงค์
๓ วิริยสัมโพชฌงค์
๔ ปีติสัมโพชฌงค์
๕ ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์
๖ สมาธิสัมโพชฌงค์
๗ อุเบกขาสัมโพชฌงค์

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โพชฌงค์ ๗ ประการนี้แล อันภิกษุเจริญแล้วทำให้มากแล้ว ย่อมยังวิชชา ๓ ประการให้บริบูรณ์

            วิชชา ๓ ประการเป็นไฉนคือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้

๑ ย่อมระลึกถึงชาติก่อน ได้เป็นอันมาก คือ ระลึกได้หนึ่งชาติบ้าง สองชาติบ้าง ฯลฯ ย่อมระลึกถึงชาติก่อนได้เป็นอันมาก พร้อมทั้งอาการ พร้อมทั้งอุเทศ ด้วยประการฉะนี้

๒ ย่อมเห็นหมู่สัตว์ ทั้งที่กำลังจุติกำลังอุปบัติ เลว ประณีต มีผิวพรรณดี มีผิวพรรณ ทราม ได้ดี ตกยากด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์ ล่วงจักษุมนุษย์ ฯลฯ ย่อมรู้ชัดซึ่งหมู่สัตว์ ผู้เป็น ไปตามกรรมด้วยประการฉะนี้

๓ ย่อมทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลาย สิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โพชฌงค์ ๗ ประการนี้แล อันภิกษุเจริญแล้ว ทำให้มากแล้ว ย่อมยังวิชชา ๓ ประการนี้ให้บริบูรณ์

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๐๙

มิจฉัตตสูตร
ธรรมที่ทำให้พลาดจากสวรรค์และมรรคผล

            [๑๐๓] ดูกรภิกษุทั้งหลาย เพราะอาศัยมิจฉัตตะ (ภาวะที่ผิด) จึงมีการพลาด จาก สวรรค์และมรรคผล ไม่มีการบรรลุสวรรค์และมรรคผล เพราะอาศัยมิจฉัตตะ อย่างไร จึงมีการพลาดจากสวรรค์และมรรคผล ไม่มีการบรรลุสวรรค์ และมรรคผล

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย
๑ บุคคลผู้มีความเห็นผิด ย่อมมีความดำริผิด
๒ ผู้มีความดำริผิด ย่อมมีวาจาผิด
๓ ผู้มีวาจาผิด ย่อมมีการงานผิด
๔ ผู้มีการงานผิด ย่อมมีการเลี้ยงชีพผิด
๕ ผู้มีการเลี้ยงชีพผิด ย่อมมีความพยายามผิด
๖ ผู้มีความพยายามผิด ย่อมมีความระลึกผิด
๗ ผู้มีความระลึกผิด ย่อมมีความตั้งใจมั่นผิด
๘ ผู้มีความตั้งใจมั่นผิด ย่อมมีความรู้ผิด
๙ ผู้มีความรู้ผิด ย่อมมีความหลุดพ้นผิด

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย เพราะอาศัยมิจฉัตตะอย่างนี้แล จึงมีการพลาดจากสวรรค์ และมรรคผล ไม่มีการบรรลุสวรรค์และมรรคผล