พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๑๑-๒๑๒

อวิชชาวิชชาสูตร
อวิชชาเป็นประธานการเข้าถึงอกุศลธรรม

            [๑๐๕] ดูกรภิกษุทั้งหลาย อวิชชาเป็นประธาน แห่งการเข้าถึง อกุศลธรรม ทั้งหลาย ความไม่ละอายบาป ความไม่กลัวบาป เป็นของมีมาตามอวิชชานั้น

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย
บุคคลผู้มีอวิชชาไม่เห็นแจ้ง ย่อมมีความเห็นผิด
ผู้มีความเห็นผิด ย่อมมีความดำริผิด
ผู้มีความดำริผิด ย่อมมีวาจาผิด
ผู้มีวาจาผิด ย่อมมีการงานผิด
ผู้มีการงานผิด ย่อมมีการเลี้ยงชีพผิด
ผู้มีการเลี้ยงชีพผิด ย่อมมีความพยายามผิด
ผู้มีความพยายามผิด ย่อมมีความระลึกผิด
ผู้มีความระลึกผิด ย่อมมีความตั้งใจมั่นผิด
ผู้มีความตั้งใจมั่นผิด ย่อมมีความรู้ผิด
ผู้มีความรู้ผิด ย่อมมีความหลุดพ้นผิด

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย วิชชาเป็นประธานแห่งการเข้าถึง กุศลธรรมทั้งหลายหิริและโอตตัปปะ เป็นของมีมาตามวิชชานั้น
ดูกรภิกษุทั้งหลาย
บุคคลผู้มีวิชชาเห็นแจ้ง ย่อมมีความเห็นชอบ
ผู้มีความดำริชอบ ย่อมมีวาจาชอบ
ผู้มีวาจาชอบย่อม มีการงานชอบ
ผู้มีการงานชอบ ย่อมมีการเลี้ยงชีพชอบ
ผู้มีการเลี้ยงชีพชอบย่อม มีความพยายามชอบ
ผู้มีความพยายามชอบ ย่อมมีความระลึกชอบ
ผู้มีความระลึกชอบ ย่อมมีความตั้งใจมั่นชอบ
ผู้มีความตั้งใจมั่นชอบ ย่อมมีความรู้ชอบ
ผู้มีความรู้ชอบ ย่อมมีความหลุดพ้นชอบ


------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๑๙-๒๒๐

นิทธมสูตร
ธรรมอันบุคคลพึงปัดเป่า

            [๑๑๐] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมทั้งหลายอันบุคคลพึงปัดเป่ามี ๑๐ประการนี้

๑๐ ประการเป็นไฉน
     ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความเห็นผิด อันบุคคลผู้มีความเห็นชอบปัดเป่าแล้ว และธรรม อันลามกมิใช่น้อยที่เกิดขึ้น เพราะความเห็นผิดเป็นปัจจัย อันเขาปัดเป่าแล้ว ส่วน กุศลธรรมมิใช่น้อย ย่อมถึงความเจริญบริบูรณ์ เพราะความเห็นชอบเป็นปัจจัย
     ๒ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความดำริผิด อันบุคคลผู้มีความดำริชอบปัดเป่าแล้ว ...
     ๓ ดูกรภิกษุทั้งหลาย การเจรจาผิด อันบุคคลผู้มีการเจรจาชอบปัดเป่าแล้ว ...
     ๔ ดูกรภิกษุทั้งหลาย การงานผิด อันบุคคลผู้มีการงานชอบปัดเป่าแล้ว ...
     ๕ ดูกรภิกษุทั้งหลาย การเลี้ยงชีพผิด อันบุคคลผู้มีการเลี้ยงชีพชอบปัดเป่าแล้ว ...
     ๖ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความพยายามผิด อันบุคคลผู้มีความพยายามชอบปัดเป่าแล้ว
     ๗ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความระลึกผิด อันบุคคลผู้มีความระลึกชอบปัดเป่าแล้ว ...
     ๘ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความตั้งใจมั่นผิด อันบุคคลผู้มีความตั้งใจมั่นชอบปัดเป่าแล้ว
     ๙ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความรู้ผิด อันบุคคลผู้มีความรู้ชอบปัดเป่าแล้ว ...
     ๑๐ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความหลุดพ้นผิด อันบุคคลผู้มีความหลุดพ้น ชอบปัดเป่า แล้ว และอกุศลธรรมอันลามก มิใช่น้อย ที่เกิดขึ้นเพราะความหลุดพ้นผิด เป็นปัจจัย อันเขาปัดเป่าแล้ว ส่วนกุศลธรรมมิใช่น้อย ย่อมถึงความเจริญบริบูรณ์ เพราะความ หลุดพ้นชอบ เป็นปัจจัย
(มรรค ๘+ความรู้ชอบ หลุดพ้นชอบ)

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมทั้งหลาย อันบุคคลพึงปัดเป่ามี ๑๐ ประการนี้แล

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๒๐-๒๒๑

อเสขสูตร
ภิกษุเป็นอเสขะด้วยเหตุเพียงเท่าใดหนอ

            [๑๑๑] ครั้งนั้นแล ภิกษุรูปหนึ่ง เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาค ถึงที่ประทับ ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคแล้ว นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้ว ได้ทูลถามพระผู้มี พระภาคว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ที่เรียกว่า อเสขะๆ ดังนี้ ภิกษุเป็นอเสขะ ด้วยเหตุเพียง เท่าไรหนอ พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า

            ดูกรภิกษุ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
๑ เป็นผู้ประกอบด้วยความเห็นชอบ อันเป็น อเสขะ
๒ ประกอบด้วยความดำริชอบ อันเป็นอเสขะ
๓ ประกอบด้วยการเจรจาชอบ อันเป็นอเสขะ
๔ ประกอบด้วยการงานชอบ อันเป็นอเสขะ
๕ ประกอบด้วยการเลี้ยงชีพชอบ อันเป็นอเสขะ
๖ ประกอบด้วยความพยายามชอบ อันเป็นอเสขะ
๗ ประกอบด้วยการระลึกชอบ อันเป็นอเสขะ
๘ ประกอบด้วยความตั้งใจมั่นชอบ อันเป็นอเสขะ
๙ ประกอบด้วยความรู้ชอบอันเป็นอเสขะ
๑๐ ประกอบด้วยความหลุดพ้นชอบอันเป็นอเสขะ
(มรรค ๘+ความรู้ชอบ หลุดพ้นชอบ)

            ดูกรภิกษุ ภิกษุย่อมเป็นอเสขะ ด้วยประการอย่างนี้แล


------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๔ พระสุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๒๑

อเสขธรรมสูตร
ธรรมของพระอเสขะ ๑๐ ประการ

            [๑๑๒] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมที่เป็นของพระอเสขะมี ๑๐ ประการนี้

๑๐ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ความเห็นชอบอันเป็นอเสขะ
๒ ความดำริชอบอันเป็นอเสขะ
๓ การเจรจาชอบอันเป็นอเสขะ
๔ การงานชอบอันเป็นอเสขะ
๕ การเลี้ยงชีพชอบอันเป็นอเสขะ
๖ ความพยายามชอบอันเป็นอเสขะ
๗ การระลึกชอบอันเป็นอเสขะ
๘ ความตั้งใจมั่นชอบอันเป็นอเสขะ
๙ ความรู้ชอบ อันเป็นอเสขะ
๑๐ ความหลุดพ้นชอบ อันเป็นอเสขะ
(มรรค ๘+ความรู้ชอบ หลุดพ้นชอบ)

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมที่เป็นของพระอเสขะมี ๑๐ ประการนี้แล