พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๕๘

๑. อักโกสกสูตร
โทษของการด่าเพื่อนพรหมจรรย์

            [๒๑๑] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุใดชอบด่า ชอบบริภาษ เพื่อนพรหมจรรย์ ชอบติเตียนพระอริยเจ้า ภิกษุนั้นพึงหวังได้โทษ ๕ ประการ
๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ เธอย่อมต้องอาบัติปาราชิก ขาดทางบรรลุโลกุตรธรรม
๒ ย่อมต้องอาบัติที่เศร้าหมองอย่างอื่น
๓ ย่อมได้รับโรคเรื้อรังอย่างหนัก
๔ ย่อมเป็นผู้หลงกระทำกาละ
๕ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุใดชอบด่า ชอบบริภาษเพื่อนพรหมจรรย์ ชอบติเตียน พระอริยเจ้า ภิกษุนั้นพึงหวังได้โทษ ๕ ประการนี้แล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๕๘

๒. ภัณทนสูตร
โทษแห่งการทำความบาดหมาง

            [๒๑๒] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุใดผู้ทำความบาดหมาง ทำการทะเลาะ ทำการอื้อฉาว ก่ออธิกรณ์ในสงฆ์ ภิกษุนั้นพึงหวังได้โทษ ๕ ประการ
๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ย่อมไม่ได้บรรลุคุณวิเศษที่ยังไม่ได้บรรลุ
๒ ย่อมเสื่อมจากคุณที่ ได้บรรลุแล้ว
๓ กิตติศัพท์ที่ชั่วย่อมฟุ้งไป
๔ ย่อมเป็นผู้หลงกระทำกาละ
๕ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุใดทำความบาดหมาง ทำการทะเลาะ ทำการวิวาท ทำการอื้อฉาว ก่ออธิกรณ์ในสงฆ์ ภิกษุนั้นพึงหวังได้โทษ ๕ ประการนี้แล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๕๗-๒๕๙

๓. สีลสูตร
ว่าด้วยศีล

            [๒๑๓] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษของคนทุศีล เพราะศีลวิบัติ ๕ ประการ นี้
๕ ประการเป็นไฉน คือ

            ผู้ทุศีล มีศีลวิบัติ ในธรรมวินัยนี้ ย่อมถึงความเสื่อมโภคทรัพย์อย่างมาก อันมีความประมาทเป็นเหตุ นี้เป็นโทษข้อที่ ๑ ของคนทุศีล เพราะศีลวิบัติ

            อีกประการหนึ่ง กิตติศัพท์ที่ชั่วของผู้ทุศีล มีศีลวิบัติย่อมฟุ้งไป นี้เป็นโทษข้อที่ ๒ ของคนทุศีล เพราะศีลวิบัติ

            อีกประการหนึ่ง ผู้ทุศีลมีศีลวิบัติ จะเข้าสู่บริษัทใดๆ คือ ขัตติยบริษัท พราหมณบริษัท คฤหบดีบริษัท สมณบริษัทย่อมไม่องอาจ เก้อเขินเข้าไปนี้เป็นโทษ ข้อที่ ๓ ของคนทุศีล เพราะศีลวิบัติ

            อีกประการหนึ่งคนทุศีล มีศีลวิบัติ ย่อมเป็นผู้หลงกระทำกาละ นี้เป็นโทษข้อที่ ๔ ของคนทุศีล เพราะศีลวิบัติ

            อีกประการหนึ่ง คนทุศีล มีศีลวิบัติ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก นี้เป็นโทษ ข้อที่ ๕ ของคนทุศีลเพราะศีลวิบัติ

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษของคนทุศีล เพราะศีลวิบัติ ๕ ประการ นี้แล

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ของคนมีศีล เพราะความถึงพร้อมด้วยศีล ๕ ประการ นี้ ๕ ประการเป็นไฉน คือ

            คนมีศีล ถึงพร้อมด้วยศีล ในธรรมวินัยนี้ ย่อมถึงกองโภคทรัพย์มากมาย อันมีความไม่ประมาทเป็นเหตุ นี้เป็นอานิสงส์ข้อที่ ๑ ของคนมีศีล เพราะความถึงพร้อม ด้วยศีล

            อีกประการหนึ่ง กิตติศัพท์อันงามของคนมีศีล ถึงพร้อมด้วยศีล ย่อมฟุ้งไป นี้เป็นอานิสงส์ข้อที่ ๒ ของคนมีศีล เพราะความถึงพร้อมด้วยศีล

            อีกประการหนึ่ง คนมีศีล ถึงพร้อมด้วยศีล จะเข้าสู่บริษัทใดๆ คือ ขัตติยบริษัท พราหมณบริษัท คฤหบดีบริษัท สมณบริษัทย่อมองอาจ ไม่เก้อเขิน เข้าไป นี้เป็น อานิสงส์ข้อที่ ๓ ของคนมีศีล เพราะความถึงพร้อมด้วยศีล

            อีกประการหนึ่ง คนมีศีล ถึงพร้อมด้วยศีล ย่อมเป็นผู้ไม่หลงกระทำกาละ นี้เป็นอานิสงส์ข้อที่ ๔ ของคนมีศีล เพราะความถึงพร้อมด้วยศีล

            อีกประการหนึ่ง คนมีศีล ถึงพร้อมด้วยศีล เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ นี้เป็นอานิสงส์ข้อที่ ๕ ของคนมีศีล เพราะความถึงพร้อมด้วยศีล

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ของคนมีศีล เพราะความถึงพร้อมด้วยศีล ๕ ประการนี้แล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๖๐

๔. พหุภาณีสูตร
บุคคลผู้พูดมาก

            [๒๑๔] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ ๕ ประการนี้ มีอยู่ในบุคคลผู้พูดมาก
๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ พูดเท็จ
๒ พูดส่อเสียด
๓ พูดคำหยาบ
๔ พูดเพ้อเจ้อ
๕ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ ๕ ประการนี้แล มีอยู่ในบุคคลผู้พูดมาก

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ ๕ ประการนี้ มีอยู่ในบุคคลผู้พูดพอประมาณ
๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ไม่พูดเท็จ
๒ ไม่พูดส่อเสียด
๓ ไม่พูดคำหยาบ
๔ ไม่พูดเพ้อเจ้อ
๕ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ ๕ ประการนี้แล มีอยู่ในบุคคลผู้พูดพอประมาณ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๖๐

๕. อขันติสูตรที่ ๑
ความไม่อดทน สูตรที่ ๑

            [๒๑๕] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษของความไม่อดทน ๕ ประการนี้
๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ผู้ไม่อดทนย่อมไม่เป็นที่รัก ไม่เป็นที่ชอบใจของคนเป็นอันมาก
๒ ย่อมเป็นผู้มากด้วยเวร
๓ ย่อมเป็นผู้มากด้วยโทษ
๔ ย่อมเป็นผู้หลงกระทำกาละ
๕ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษของความไม่อดทน ๕ ประการนี้แล
----------------------------------------------------------------------------------

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ของความอดทน ๕ ประการนี้
๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ผู้อดทนย่อมเป็นที่รัก เป็นที่ชอบใจของคนเป็นอันมาก
๒ ย่อมเป็นผู้ไม่มากด้วยเวร
๓ ย่อมเป็นผู้ไม่มากด้วยโทษ
๔ ย่อมเป็นผู้ไม่หลงกระทำกาละ
๕ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ของความอดทน ๕ ประการนี้แล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๖๐-๒๖๑

๖. อขันติสูตรที่ ๒
ความไม่อดทน สูตรที่ ๒

            [๒๑๖] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษของความไม่อดทน ๕ ประการนี้
๕ ประการ เป็นไฉน คือ
๑ ผู้ไม่อดทนย่อมไม่เป็นที่รัก ไม่เป็นที่ชอบใจของคนเป็นอันมาก
๒ ย่อมเป็นผู้โหดร้าย
๓ ย่อมเป็นผู้เดือดร้อน
๔ ย่อมเป็นผู้หลงกระทำกาละ
๕ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษของความไม่อดทน ๕ ประการนี้แล

----------------------------------------------------------------------------------

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ของความอดทน ๕ ประการนี้ ๕ ประการ เป็นไฉน คือ
๑ ผู้อดทนย่อมเป็นที่รัก เป็นที่ชอบใจของคนเป็นอันมาก
๒ ย่อมเป็นผู้ไม่โหดร้าย
๓ ย่อมเป็นผู้ไม่เดือดร้อน
๔ ย่อมเป็นผู้ไม่หลงกระทำกาละ
๕ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ของความอดทน ๕ ประการนี้แล

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๖๑

๗. อปาสาทิกสูตรที่ ๑
ผู้ไม่น่าเลื่อมใส สูตรที่ ๑

            [๒๑๗] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ ๕ ประการนี้ มีอยู่ในบุคคลผู้ถึงพร้อม ด้วยกายกรรม เป็นต้น อันไม่น่าเลื่อมใส ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ แม้ตนเองย่อมติเตียนตนได้
๒ วิญญูชนพิจารณาแล้ว ย่อมติเตียน
๓ กิตติศัพท์ที่ชั่วย่อมฟุ้งไป
๔ ย่อมเป็นผู้หลงกระทำกาละ
๕ เมื่อตายไปย่อมเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ ๕ ประการนี้แล มีอยู่ในบุคคล ผู้ถึงพร้อมด้วยกายกรรมเป็นต้น อันไม่น่าเลื่อมใส

----------------------------------------------------------------------------------

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ ๕ ประการนี้ มีอยู่ในบุคคลผู้มีความประพฤติ นำมาซึ่งความเลื่อมใส ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ แม้ตนเองย่อมไม่ติเตียนตนได้
๒ วิญญูชนพิจารณาแล้วย่อมสรรเสริญ
๓ กิตติศัพท์อันงามย่อมฟุ้งไป
๔ ย่อมเป็นผู้ไม่หลงกระทำกาละ
๕ เมื่อตายไปเข้าย่อมเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ ๕ ประการนี้แล มีอยู่ในบุคคลผู้มีความประพฤติ นำมาซึ่งความเลื่อมใส

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๖๒

๘. อปาสาทิกสูตร ๒
ผู้ไม่น่าเลื่อมใส สูตรที่ ๒

            [๒๑๘] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ ๕ ประการนี้ มีอยู่ในบุคคลผู้ถึงพร้อม ด้วยกายกรรมเป็นต้น อันไม่น่าเลื่อมใส ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ คนพวกที่ยังไม่เลื่อมใสย่อมไม่เลื่อมใส
๒ คนพวกที่เลื่อมใสแล้วบางพวกย่อมคลายความเลื่อมใส
๓ ชื่อว่าย่อมไม่กระทำตามคำสอนของพระศาสดา
๔ ประชุมชนชั้นหลังย่อมถือตาม
๕ จิตของเขาย่อมไม่เลื่อมใส

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ๕ ประการนี้แล มีอยู่ในบุคคลผู้ถึงพร้อม ด้วยกายกรรมเป็นต้นอันไม่น่าเลื่อมใส

----------------------------------------------------------------------------------

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ ๕ ประการนี้ มีอยู่ในบุคคล ผู้มีความประพฤติ นำมาซึ่งความเลื่อมใส ๕ ประการเป็นไฉน คือ
๑ คนพวกที่ยังไม่เลื่อมใส ย่อมเลื่อมใส
๒ คนพวกที่เลื่อมใสแล้วย่อมเลื่อมใสยิ่งขึ้น
๓ ชื่อว่าย่อมกระทำตามคำสั่งสอนของพระศาสดา
๔ ประชุมชนชั้นหลังย่อมถือตาม
๕ จิตของเขาย่อมเลื่อมใส

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์ ๕ ประการนี้แล มีอยู่ในบุคคลผู้มีความประพฤติ นำมาซึ่งความเลื่อมใส

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๖๒

๙. อัคคิสูตร
โทษของไฟ

            [๒๑๙] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ ๕ ประการนี้ มีอยู่เพราะไฟ ๕ ประการ เป็นไฉน คือ
๑ ทำให้ตาฝ้าฟาง
๒ ทำให้ผิวเสีย
๓ ทำให้ทุรพล
๔ ย่อมยังการคลุกคลีหมู่คณะให้เจริญ
๕ ย่อมยังติรัจฉานกถาให้เป็นไป

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ ๕ ประการนี้แล มีอยู่เพราะไฟ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๖๒-๒๖๓

๑๐. มธุราสูตร
นครมธุรา

            [๒๒๐] ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ ๕ ประการนี้ มีอยู่ในนครมธุรา ๕ ประการ เป็นไฉน คือ
๑ นครมธุรามีพื้นดินไม่ราบเรียบ
๒ มีฝุ่นมาก
๓ มีสุนัขดุ
๔ มียักษ์ร้าย
๕ หาอาหารได้ยาก

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย โทษ ๕ ประการ นี้แล มีอยู่ในนครมธุรา