  | 
                        | 
                        | 
                        | 
                        | 
                        | 
                        | 
                        | 
                        | 
                        | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                        | 
                      เวทนา 36 (สัตตบท 36) | 
                      เวทนา 108 | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                        | 
                      ปัจจุบัน | 
                      ปัจจุบัน | 
                      อดีต | 
                      อนาคต | 
                    
                    
                        | 
                      
                    
                      | เวทนา 2 | 
                      เวทนา 3 | 
                      เวทนา 5 | 
                      เวทนา 6 | 
                      เวทนา 18 | 
                      เนื่องด้วย 
                        เหย้าเรือน | 
                      เนกขัมมะ หรือ 
                        ออกจากผัสสะ | 
                      เหย้าเรือน+ 
                        เนกขัมมะ  | 
                      เหย้าเรือน+ 
                        เนกขัมมะ  | 
                      เหย้าเรือน+ 
                        เนกขัมมะ  | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                      (กามคุณ 5+ ใจ1) | 
                      (มโนปวิจาร 18)* | 
                      (A) | 
                      (B) | 
                      (A)+(B) | 
                      (A)+(B) | 
                      (A)+(B) | 
                    
                    
                      | ทางกาย | 
                      สุขเวทนา 
                        (กาย+ใจ) | 
                      สุข (กาย)  | 
                      เวทนาจาก ทางตา  | 
                      โสมนัส ทางตา 
                        (เหย้าเรือน) | 
                      โสมนัส ทางตา 
                        (เหย้าเรือน) | 
                      โสมนัส ทางตา 
                        (เนกขัมมะ) | 
                      โสมนัสทางตา 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางตา 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางตา 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      | ทางใจ  | 
                      ทุกขเวทนา  
                        (กาย+ใจ) | 
                      ทุกข์ (กาย) | 
                      เวทนาจาก ทางหู | 
                      โสมนัส ทางหู | 
                      โสมนัส ทางหู | 
                      โสมนัส ทางหู | 
                      โสมนัสทางหู 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางหู 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางหู 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      | รวม 2 | 
                      อทุกขมสุข-เวทนา 
                        (กาย+ใจ) | 
                      โสมนัส 
                        (สุขใจ) | 
                      เวทนาจาก ทางจมูก | 
                      โสมนัส ทางจมูก | 
                      โสมนัส ทางจมูก | 
                      โสมนัส ทางจมูก | 
                      โสมนัสทางจมูก  
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางจมูก  
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางจมูก  
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                      รวม 3 | 
                      โทมนัส 
                        (ทุกข์ใจ) | 
                      เวทนาจาก ทางลิ้น | 
                      โสมนัส ทางลิ้น | 
                      โสมนัส ทางลิ้น | 
                      โสมนัส ทางลิ้น | 
                      โสมนัสทางลื้น 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางลื้น 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางลื้น 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                      อุเบกขา  | 
                      เวทนาจาก ทางกาย | 
                      โสมนัส ทางกาย | 
                      โสมนัส ทางกาย | 
                      โสมนัส ทางกาย | 
                      โสมนัสทางกาย 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางกาย 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางกาย 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                      รวม 5 | 
                      เวทนาจาก ทางใจ | 
                      โสมนัส ทางใจ | 
                      โสมนัส ทางใจ | 
                      โสมนัส ทางใจ | 
                      โสมนัสทางใจ 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางใจ 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โสมนัสทางใจ 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                      รวม 6 | 
                      โทมนัส ทางตา  | 
                      โทมนัส ทางตา  
                        (เหย้าเรือน) | 
                      โทมนัส ทางตา  
                        (เนกขัมมะ) | 
                      โทมนัสทางตา 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางตา 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางตา 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                      โสมนัส คือ สุขทางใจ/ดีใจ | 
                      โทมนัส ทางหู  | 
                      โทมนัส ทางหู  | 
                      โทมนัส ทางหู  | 
                      โทมนัสทางหู 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางหู 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางหู 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                      โทมนัส คือ ทุกข์ทางใจ/เสียใจ | 
                      โทมนัส ทางจมูก  | 
                      โทมนัส ทางจมูก  | 
                      โทมนัส ทางจมูก  | 
                      โทมนัสทางจมูก 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางจมูก 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางจมูก 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                      โทมนัส ทางลิ้น  | 
                      โทมนัส ทางลิ้น  | 
                      โทมนัส ทางลิ้น  | 
                      โทมนัสทางลิ้น 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางลิ้น 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางลิ้น 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                      โทมนัส ทางกาย  | 
                      โทมนัส ทางกาย  | 
                      โทมนัส ทางกาย  | 
                      โทมนัสทางกาย 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางกาย 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางกาย 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                      โทมนัส ทางใจ  | 
                      โทมนัส ทางใจ  | 
                      โทมนัส ทางใจ  | 
                      โทมนัสทางใจ 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางใจ 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      โทมนัสทางใจ 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                      อุเบกขา ทางตา  | 
                      อุเบกขา ทางตา  
                        (เหย้าเรือน) | 
                      อุเบกขา ทางตา  
                        (เนกขัมมะ) | 
                      อุเบกขา ทางตา 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางตา 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางตา 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                       อุเบกขา ทางหู  | 
                       อุเบกขา ทางหู  | 
                       อุเบกขา ทางหู  | 
                      อุเบกขา ทางหู 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางหู 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางหู 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                       อุเบกขา ทางจมูก  | 
                       อุเบกขา ทางจมูก  | 
                       อุเบกขา ทางจมูก  | 
                      อุเบกขา ทางจมูก 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางจมูก 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางจมูก 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                      อุเบกขา ทางลิ้น  | 
                      อุเบกขา ทางลิ้น  | 
                      อุเบกขา ทางลิ้น  | 
                      อุเบกขา ทางลิ้น 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางลิ้น 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางลิ้น 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                       อุเบกขา ทางกาย  | 
                       อุเบกขา ทางกาย  | 
                       อุเบกขา ทางกาย  | 
                      อุเบกขา ทางกาย 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางกาย 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางกาย 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                       อุเบกขา ทางใจ  | 
                       อุเบกขา ทางใจ  | 
                       อุเบกขา ทางใจ  | 
                      อุเบกขา ทางใจ 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางใจ 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                      อุเบกขา ทางใจ 
                        (เหย้าเรือน+เนก) | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                      รวม 18 | 
                      รวม 18 | 
                      รวม 18 | 
                        | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                        | 
                        | 
                      รวม 36 | 
                      รวม 36 | 
                      รวม 36 | 
                      รวม 36 | 
                    
                    
                      |   | 
                        | 
                        | 
                      รวม 108 | 
                    
                    
                       
                          *เวทนา 18 | 
                        | 
                      สัตตบท 36 | 
                    
                    
                      
                        
                          
                              | 
                              | 
                             
                          
                            |   | 
                            P291 
                                  (มโนปวิจาร 18 / เวทนา 18 ) 
บุคคล เห็นรูป ด้วยจักษุ แล้ว ย่อม  
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โสมนัส (ตา+รูป) 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โทมนัส  
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง อุเบกขา 
(รวม 3 อาการ) 
  
บุคคล ได้ยินเสียง ด้วย หู แล้ว ย่อม (หู+เสียง) 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โสมนัส 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โทมนัส  
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง อุเบกขา 
(รวม 3 อาการ) 
  
บุคคล ดมกลิ่น ด้วย จมูก แล้ว ย่อม (จมูก+กลิ่น) 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โสมนัส 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โทมนัส  
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง อุเบกขา 
(รวม 3 อาการ) 
  
บุคคล ลิ้มรส ด้วยลิ้น แล้ว ย่อม (ลิ้น+ รส) 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โสมนัส 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โทมนัส  
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง อุเบกขา  
(รวม 3 อาการ) 
  
บุคคล สัมผัส ด้วย กาย แล้ว ย่อม (กาย+สัมผัส) 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โสมนัส 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โทมนัส  
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง อุเบกขา 
(รวม 3 อาการ) 
  
บุคคล รู้ธรรมารมณ์ด้วย ใจ แล้ว ย่อม (ใจ+ธรรมารมณ์) 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โสมนัส 
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง โทมนัส  
หน่วงนึก รูป เป็นที่ตั้งแห่ง อุเบกขา  
(รวม 3 อาการ) 
  
 นี้เป็นการ 
หน่วงนึก โสมนัส ๖ (ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ) 
หน่วงนึก โทมนัส ๖ (ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ) 
หน่วงนึก อุเบกขา ๖ (ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ) 
(รวม ๑๘ อาการ)  
 
ข้อที่เรากล่าวดังนี้ว่า ดูกรภิกษุ คนเรานี้มีความ หน่วงนึกของใจ ๑๘ นั่น  
เราอาศัย 
    ความหน่วงนึกดังนี้ กล่าวแล้ว  | 
                              | 
                             
                          
                          | 
                    
                    
                      |   | 
                      
  | 
                        | 
                        | 
                        |