พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๓๑๑-๓๑๒

มูลสูตร
มูลเหตุแห่งธรรมทั้งปวง

            [๑๘๙] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ถ้าว่าพวกอัญญเดียรถีย์ปริพาชก พึงถามอย่างนี้ว่า ดูกรอาวุโสทั้งหลาย ธรรมทั้งปวงมีอะไรเป็นมูล มีอะไรเป็นแดนเกิด มีอะไรเป็นสมุทัย มีอะไรเป็นที่ประชุมลง มีอะไรเป็นประมุข มีอะไรเป็นใหญ่มีอะไรยิ่งกว่า มีอะไรเป็นแก่น เธอทั้งหลายถูกถามอย่างนี้แล้ว พึงพยากรณ์แก่อัญญเดียรถีย์ปริพาชก เหล่านั้น ว่าอย่างไร

            ภิกษุเหล่านั้นกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ธรรมแห่งข้าพระองค์ทั้งหลาย มีพระผู้มีพระภาคเป็นมูล มีพระผู้มีพระภาคเป็นผู้นำ มีพระผู้มีพระภาคเป็นที่พึ่ง อาศัย

            ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอประทานพระวโรกาส ขอเนื้อความแห่งภาษิตนี้ จงแจ่มแจ้ง กะ พระผู้มีพระภาคเถิด ภิกษุทั้งหลายได้ฟังต่อพระผู้มีพระภาคจักทรงจำไว้

            พ. ดูกรภิกษุทั้งหลาย ถ้าเช่นนั้นเธอทั้งหลายจงฟัง จงใส่ใจให้ดีเราจักกล่าว ภิกษุเหล่านั้น ทูลรับพระผู้มีพระภาคแล้ว พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย ถ้าว่า พวกอัญญเดียรถีย์ปริพาชก พึงถามอย่างนี้ว่า

            ดูกรอาวุโสทั้งหลาย ธรรมทั้งปวง มีอะไรเป็นมูล มีอะไรเป็นแดนเกิด มีอะไรเป็น สมุทัยมีอะไรเป็นที่ประชุมลง มีอะไรเป็นประมุข มีอะไรเป็นใหญ่ มีอะไรยิ่งกว่ามีอะไรเป็น แก่น เธอทั้งหลายถูกถามอย่างนี้แล้ว พึงพยากรณ์แก่พวกอัญญเดียรถีย์ปริพาชก เหล่านั้น อย่างนี้ว่า

            ดูกรอาวุโสทั้งหลาย
ธรรมทั้งปวง
มีฉันทะเป็นมูล
มีมนสิการเป็นแดนเกิด
มีผัสสะเป็นสมุทัย
มีเวทนาเป็นที่ประชุมลง
มีสมาธิเป็นประมุข
มีสติเป็นใหญ่
มีปัญญาเป็นยิ่ง
มีวิมุตติเป็นแก่น

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายถูกถามอย่างนี้แล้ว พึงพยากรณ์แก่ อัญญเดียรถีย์ ปริพาชกเหล่านั้นอย่างนี้

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๓๑๒

โจรสูตรที่ ๑
เหตุเสื่อมของมหาโจร

            [๑๙๐] ดูกรภิกษุทั้งหลาย มหาโจรประกอบด้วยองค์ ๘ ประการ ย่อมพลันเสื่อม ตั้งอยู่ไม่นาน องค์ ๘ ประการเป็นไฉน คือ
ประหารคนที่ไม่ประหารตอบ ๑
ถือเอาสิ่งของไม่เหลือ ๑
ลักพาสตรี ๑
ประทุษร้ายกุมารี ๑
ปล้นบรรพชิต ๑
ปล้นราชทรัพย์ ๑
ทำงานใกล้ถิ่นเกินไป ๑
ไม่ฉลาดในการเก็บ ๑

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย มหาโจรประกอบด้วยองค์ ๘ ประการนี้แล ย่อมพลันเสื่อมตั้งอยู่ไม่นาน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๓๑๒

โจรสูตรที่ ๒
เหตไม่เสื่อมเร็วของมหาโจร

            [๑๙๑] ดูกรภิกษุทั้งหลาย มหาโจรประกอบด้วยองค์ ๘ ประการ ย่อมไม่เสื่อมเร็ว ตั้งอยู่ได้นาน ๘ ประการเป็นไฉน คือ
ไม่ประหารคนที่ไม่ประหาร ๑
ไม่ถือเอาของจนไม่เหลือ ๑
ไม่ลักพาสตรี ๑
ไม่ประทุษร้ายกุมารี ๑
ไม่ปล้นบรรพชิต ๑
ไม่ปล้นราชทรัพย์ ๑
ไม่ทำงานใกล้ถิ่นเกินไป ๑
ฉลาดในการเก็บ ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย มหาโจรประกอบด้วยองค์ ๘ ประการนี้แล ไม่เสื่อมเร็วตั้งอยู่ได้นาน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๓๑๒-๓๑๓

สมณสูตร
พระนามของพระพุทธเจ้า

            [๑๙๒] ดูกรภิกษุทั้งหลาย
คำว่า สมณะ เป็นชื่อของพระตถาคต อรหันตสัมมา สัมพุทธเจ้า
คำว่า พราหมณ์
คำว่า ผู้ถึงเวท
คำว่า ศัลยแพทย์
คำว่า ไม่มีมลทิน
คำว่า ผู้ปราศจากมลทิน
คำว่า ผู้มีญาณ
คำว่า ผู้หลุดพ้นเป็นชื่อของพระตถาคตอรหันตสัมมา สัมพุทธเจ้า

            คุณชาติใด อันเราผู้เป็นสมณะ เป็นพราหมณ์ อยู่จบพรหมจรรย์ พึงกระทำ คุณชาติใด อันเราผู้ถึงเวท ผู้เป็นศัลยแพทย์ อย่างยอดเยี่ยม พึงบรรลุ คุณชาติใด อันเราผู้ไม่มีมลทิน ผู้ปราศจากมลทิน อยู่จบพรหมจรรย์ พึงบรรลุ และคุณ ชาติใด อันเราผู้มีญาณ ผู้หลุดพ้นแล้วอย่างยอดเยี่ยม พึง บรรลุ คุณชาตินั้นๆ เราบรรลุแล้ว เรานั้นชนะสงครามแล้ว เป็นผู้หลุดพ้นแล้ว พ้นจากเครื่องผูกคือมาร เราเป็นผู้ ประเสริฐ เป็นผู้ฝึกตนชั้นเยี่ยม เป็นอเสขบุคคลปรินิพพานแล้ว