พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๔๔๑

๖. มหัตตสูตร
การบรรลุความเป็นใหญ่

            [๓๕๑] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ย่อมบรรลุ ความเป็นผู้มาก ความเป็นผู้ไพบูลย์ในธรรมทั้งหลาย ต่อกาลไม่นานนัก
ธรรม ๖ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
ย่อมเป็นผู้มากด้วยความสว่างแห่งญาณ ๑
ย่อมเป็นผู้มากด้วยความเพียรเครื่องประกอบ ๑
ย่อมเป็นผู้มากด้วยความบันเทิงใจ (ปีติและปราโมทย์) ๑
ย่อมเป็นผู้มากด้วยความไม่ยินดีในอกุศลธรรม ๑
ย่อมเป็นผู้ไม่ทอดธุระในกุศลธรรมทั้งหลาย ๑
และย่อมพยายามให้ยิ่งขึ้นไป ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แลย่อมบรรลุความ เป็นผู้มาก ความเป็นผู้ไพบูลย์ในธรรมทั้งหลาย ต่อกาลไม่นานนัก

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๔๔๑-๔๔๒

๗. นิรยสูตรที่ ๑
ธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดในนรกสูตร๑

            [๓๕๒] ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ย่อมเกิดในนรก เหมือนถูกนำมาเก็บไว้ ธรรม ๖ ประการเป็นไฉน คือ
เป็นผู้ฆ่าสัตว์ ๑
ลักทรัพย์ ๑
ประพฤติผิดในกาม ๑
พูดเท็จ ๑
มีความปรารถนาลามก ๑
และมีความเห็นผิด ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม๖ ประการนี้แล ย่อมเกิดในนรก เหมือนถูกนำมาเก็บไว้

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ย่อมเกิดในสวรรค์ เหมือนเชิญมาประดิษฐานไว้ ธรรม ๖ ประการเป็นไฉน คือ
เป็นผู้งดเว้นจากปาณาติบาต ๑
จากอทินนาทาน ๑
จากกาเมสุมิจฉาจาร ๑
จากมุสาวาท ๑
ไม่มีความปรารถนาลามก ๑
และมีความเห็นชอบ ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมเกิดในสวรรค์ เหมือนเชิญมาประดิษฐานไว้

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๔๔๒

๘. นิรยสูตรที่ ๒
ธรรมที่เป็นเหตุให้เกิดในนรกสูตร ๒

            [๓๕๓] ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ย่อมเกิดในนรก เหมือนถูกนำมาเก็บไว้ ธรรม ๖ ประการเป็นไฉน คือ
เป็นผู้กล่าวเท็จ ๑
กล่าวส่อเสียด ๑
กล่าวคำหยาบ ๑
กล่าวคำเพ้อเจ้อ ๑
เป็นผู้โลภ ๑
และเป็นผู้คะนอง ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ประการนี้แล ย่อมเกิดในนรก เหมือนถูกนำมาเก็บไว้

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ย่อมเกิดในสวรรค์ เหมือนเชิญมาประดิษฐานไว้ธรรม ๖ ประการเป็นไฉน คือ เป็นผู้งดเว้น
จากมุสาวาท ๑
จากปิสุณาวาจา ๑
จากผรุสวาจา ๖ จากสัมผัปปลาปะ ๑
เป็นคนไม่โลภ ๑
และเป็นผู้ไม่คะนอง ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมเกิดในสวรรค์ เหมือนเชิญมาประดิษฐานไว้

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๔๔๒-๔๔๓

๙. อัคคธรรมสูตร
ว่าด้วยธรรมชั้นเลิศ

            [๓๕๔] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ย่อมเป็นผู้ไม่ควรเพื่อทำให้แจ้งซึ่งอรหัต อันเป็นธรรมชั้นเลิศ ธรรม ๖ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
เป็นผู้ไม่มีศรัทธา ๑
เป็นผู้ไม่มีหิริ ๑
เป็นผู้ไม่มีโอตตัปปะ ๑
เป็นผู้เกียจคร้าน ๑
เป็นผู้มีปัญญาทราม ๑
และเป็นผู้มีห่วงใยในร่างกายและชีวิต ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ไม่ ควรเพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งอรหัตอันเป็นธรรมชั้นเลิศ

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ย่อมเป็นผู้ควร
เพื่อควรกระทำให้แจ้งซึ่งอรหัต อันเป็นธรรมชั้นเลิศ ธรรม ๖ ประการเป็นไฉน
คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
เป็นผู้มีศรัทธา ๑
เป็นผู้มีหิริ ๑
เป็นผู้มีโอตตัปปะ ๑
เป็นผู้ปรารภความเพียร ๑
เป็นผู้มีปัญญา ๑
และเป็นผู้ไม่มีความห่วงใยในร่างกาย และชีวิต ๑

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ควร เพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งอรหัตอันเป็นธรรมชั้นเลิศ

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๔๔๓-๔๔๔

๑๐. รัตติสูตร
วันและคืน

            [๓๕๕] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ พึงหวังได้ความ เสื่อมในกุศลธรรมอย่างเดียว ไม่พึงหวังความเจริญเลย ตลอดคืนหรือวันที่ผ่านมา ธรรม ๖ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
เป็นผู้มีความปรารถนามาก มีความคับแค้นใจ ไม่สันโดษด้วยจีวร บิณฑบาตเสนาสนะ และ คิลานปัจจัยเภสัชบริขารตามมีตามได้ ๑
เป็นผู้ไม่มีศรัทธา ๑
เป็นผู้ทุศีล ๑
เป็นผู้เกียจคร้าน ๑
เป็นผู้มีสติเลอะเลือน ๑
และเป็นผู้มีปัญญาทราม ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล พึงหวังได้ความ เสื่อมในกุศลธรรมอย่างเดียว ไม่พึงหวังความเจริญเลยตลอดคืนหรือวันที่ผ่านมา

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ พึงหวังได้ความเจริญ ในกุศลธรรมอย่างเดียว ไม่พึงหวังได้ความเสื่อมเลย ตลอดคืนหรือวันที่ผ่านมา ธรรม ๖ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
ย่อมเป็นผู้ไม่มีความปรารถนามาก ไม่มีความคับแค้นใจ สันโดษด้วยจีวร บิณฑบาตเสนา สนะ และคิลานปัจจัยเภสัชบริขารตามมีตามได้ ๑
เป็นผู้มีศรัทธา ๑
เป็นผู้มีศีล ๑
เป็นผู้ปรารภความเพียร ๑
เป็นผู้มีสติ ๑
และเป็นผู้มีปัญญา ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล พึงหวังได้ความ เจริญ ในกุศลธรรมอย่างเดียว ไม่พึงหวังได้ความเสื่อมเลย ตลอดคืนหรือวันที่ผ่านมา