พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๓

๓. อินทริยสูตร
ว่าด้วยอินทรีย์๖

            [๒๗๔] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ย่อมเป็นผู้ควร ของคำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า ธรรม๖ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ประกอบด้วย
๑ อินทรีย์คือสัทธา
๒ อินทรีย์คือวิริยะ
๓ อินทรีย์คือสติ
๔ อินทรีย์คือสมาธิ
๕ อินทรีย์คือปัญญา
๖ และกระทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลาย สิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่
             ดูกรภิกษุทั้งหลายภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ควรของ คำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๔

๔. พลสูตร
ว่าด้วยพละ๖

            [๒๗๕] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ย่อมเป็นผู้ควร ของคำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า ธรรม๖ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุประกอบด้วย
๑ กำลังคือ สัทธา
๒ กำลังคือ วิริยะ
๓ กำลังคือ สติ
๔ กำลังคือ สมาธิ
๕ กำลังคือ ปัญญา
๖ และกระทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลาย สิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ควรของ คำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๔-๒๙๕

๕. อาชานิยสูตรที่ ๑
ม้าอาชาไนย สูตรที่ ๑

            [๒๗๖] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ม้าอาชาไนยตัวเจริญของพระราชา ประกอบด้วยองค์ ๖ ประการ ย่อมควรแก่พระราชา เป็นม้าต้น นับว่าเป็นราชพาหนะองค์ ๖ ประการเป็นไฉน คือ ม้าอาชาไนยตัวเจริญของพระราชาในโลกนี้
๑ ย่อมอดทนต่อรูป
๒ อดทนต่อเสียง
๓ อดทนต่อกลิ่น
๔ อดทนต่อรส
๕ อดทนต่อโผฏฐัพพะ
๖ และถึงพร้อมด้วยวรรณะ (สีสวย)
             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ม้าอาชาไนยตัวเจริญของพระราชา ประกอบด้วยองค์ ๖ ประการนี้แล ย่อมควรแก่พระราชา เป็นม้าต้น นับว่าเป็นราชพาหนะ

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้ ก็ฉันนั้นเหมือนกัน ย่อมเป็นผู้ควรของคำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่าธรรม ๖ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
๑ ย่อมอดทนต่อรูป
๒ อดทนต่อเสียง
๓ อดทนต่อกลิ่น
๔ อดทนต่อรส
๕ อดทนต่อโผฏฐัพพะ
๖ อดทนต่อธรรมารมณ์
             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ควร ของคำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๕

๖. อาชานิยสูตรที่ ๒
ม้าอาชาไนย สูตรที่ ๒

            [๒๗๗] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ม้าอาชาไนยตัวเจริญของพระราชา ประกอบด้วยองค์ ๖ ประการ ย่อมควรแก่พระราชา เป็นม้าต้น นับว่าเป็นราชพาหนะองค์ ๖ ประการเป็นไฉน คือ ม้าอาชาไนยตัวเจริญของพระราชาในโลกนี้
๑ ย่อมอดทนต่อรูป
๒ อดทนต่อเสียง
๓ อดทนต่อกลิ่น
๔ อดทนต่อรส
๕ อดทนต่อโผฏฐัพพะ
๖ ย่อมถึงพร้อมด้วยกำลังกาย
            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ม้าอาชาไนยตัวเจริญของพระราชา ประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมควรแก่พระราชาเป็นม้าต้น นับว่าเป็นราชพาหนะ

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการ ก็ฉันนั้นเหมือนกัน ย่อมเป็นผู้ควรของคำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า ธรรม๖ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
๑ ย่อมอดทนต่อรูป
๒ อดทนต่อเสียง
๓ อดทนต่อกลิ่น
๔ อดทนต่อรส
๕ อดทนต่อโผฏฐัพพะ
๖ อดทนต่อธรรมารมณ์
             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ควร ของคำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๕-๒๙๖

๗. อาชานิยสูตรที่ ๓
ม้าอาชาไนย สูตรที่ ๓

            [๒๗๘] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ม้าอาชาไนยตัวเจริญของพระราชา ประกอบด้วย องค์ ๖ ประการ ย่อมควรแก่พระราชา เป็นม้าต้น นับว่าเป็นราชพาหนะองค์ ๖ ประการเป็นไฉน คือ ม้าอาชาไนยตัวเจริญของพระราชาในโลกนี้
๑ ย่อมอดทนต่อรูป
๒ อดทนต่อเสียง
๓ อดทนต่อกลิ่น
๔ อดทนต่อรส
๕ อดทนต่อโผฏฐัพพะ
๖ ถึงพร้อมด้วยฝีเท้า (วิ่งเร็ว)
             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ม้าอาชาไนยตัวเจริญของพระราชาประกอบด้วยองค์ ๖ ประการนี้แล ย่อมควรแก่พระราชา เป็นม้าต้นนับว่าเป็นราชพาหนะ

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการก็ฉันนั้นเหมือนกัน ย่อม เป็นผู้ควรของคำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า ธรรม๖ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้
๑ ย่อมอดทนต่อรูป
๒ อดทนต่อเสียง
๓ อดทนต่อกลิ่น
๔ อดทนต่อรส
๕ อดทนต่อโผฏฐัพพะ
๖ อดทนต่อธรรมารมณ์
             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม ๖ ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ควรของ คำนับ ฯลฯ เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๖

๘. อนุตตริยสูตร
สิ่งยอดเยี่ยม ๖ ประการ

            [๒๗๙] ดูกรภิกษุทั้งหลาย อนุตตริยะ ๖ ประการนี้ ๖ ประการเป็นไฉน คือ
๑ ทัสสนานุตตริยะ (การเห็นที่ยอดเยี่ยม)
๒ สวนานุตตริยะ (การฟัง)
๓ ลาภานุตตริยะ (การได้)
๔ สิกขานุตตริยะ (การศึกษา)
๕ ปาริจริยานุตตริยะ (การบำเรอ)
๖ อนุสสตานุตตริยะ (การระลึก)

            ดูกรภิกษุทั้งหลายอนุตตริยะ ๖ ประการนี้แล

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๒ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๒๙๖

๙. อนุสสติสูตร
เครื่องระลึก ๖ อย่าง

            [๒๘๐] ดูกรภิกษุทั้งหลาย อนุสสติฐานะ ๖ ประการนี้ ๖ ประการเป็นไฉน คือ
๑ พุทธานุสสติ
๒ ธรรมานุสสติ
๓ สังฆานุสสติ
๔ สีลานุสสติ
๕ จาคานุสสติ
๖ เทวตานุสสติ

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย อนุสสติฐานะ ๖ ประการนี้แล