พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๐ สุตตันตปิฎก หน้าท ๑๓๗-๑๓๘

คิลานสูตร
ว่าด้วยคนไข้และบุคคลผู้เปรียบด้วยคนไข้

             [๔๖๑] ดูกรภิกษุทั้งหลาย คนไข้ ๓ จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก ๓ จำพวก เป็นไฉน คือ
๑.คนไข้บางคนในโลกนี้
ได้โภชนะที่สบายหรือไม่ได้ก็ตาม ได้เภสัชที่สบายหรือไม่ได้ก็ตาม
ได้อุปัฏฐากที่สมควรหรือไม่ได้ก็ตาม ย่อมไม่หายจากอาพาธนั้นได้เลย

๒.คนไข้บางคนในโลกนี้
ได้โภชนะที่สบายหรือไม่ได้ก็ตาม ได้เภสัชที่สบายหรือไม่ได้ก็ตาม
ได้อุปัฏฐากที่สมควรหรือไม่ได้ก็ตามย่อมหายจากอาพาธนั้นได้

๓.คนไข้บางคนในโลกนี้
ได้โภชนะที่สบาย จึงหายจากอาพาธนั้น เมื่อไม่ได้ย่อมไม่หาย
ได้เภสัชที่สบาย จึงหายจากอาพาธนั้น เมื่อไม่ได้ย่อมไม่หาย
ได้อุปัฏฐาก ที่สมควรจึงหายจากอาพาธนั้น เมื่อไม่ได้ย่อมไม่หาย

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย บรรดาคนไข้ ๓ จำพวกนั้น เพราะอาศัยคนไข้ผู้ที่ได้โภชนะ ที่สบาย จึงหายจากอาพาธนั้น เมื่อไม่ได้ย่อมไม่หาย ได้เภสัชที่สบายจึงหายจาก อาพาธนั้น เมื่อไม่ได้ย่อมไม่หาย ได้อุปัฏฐากที่สมควรจึงจะหายจากอาพาธนั้น เมื่อไม่ได้ ย่อมไม่หาย นี้เราจึงอนุญาตคิลานภัต อนุญาตคิลานเภสัช อนุญาต คิลานุปัฏฐากไว้ ดูกรภิกษุทั้งหลาย และก็เพราะอาศัยคนไข้เช่นนี้ ถึงคนไข้อื่นก็ควร ได้รับการบำรุง ดูกรภิกษุทั้งหลาย คนไข้ ๓ จำพวกนี้แล มีปรากฏอยู่ในโลก

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกัน บุคคลซึ่งเปรียบด้วยคนไข้ ๓ จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก บุคคลผู้เปรียบด้วยคนไข้ ๓ จำพวกนั้นเป็นไฉน คือ

๑.บุคคลบางคน ในโลกนี้
ได้เห็นพระตถาคตหรือไม่ได้เห็นก็ตาม
ได้ฟังธรรมวินัยที่พระตถาคต ประกาศ แล้ว หรือไม่ได้ฟังก็ตาม
ย่อมไม่หยั่งลงสู่ความเห็นชอบในกุศลธรรม คือ จตุรมรรค ได้เลย

๒.บุคคลบางคนในโลกนี้
ได้เห็นพระตถาคตหรือไม่ได้เห็นก็ตาม
ได้ฟังธรรมวินัย ที่พระตถาคตประกาศแล้ว หรือไม่ได้ฟังก็ตาม
ย่อมหยั่งลงสู่ความเห็นชอบในกุศลธรรม คือจตุรมรรค

๓.บุคคลบางคนในโลกนี้
ได้เห็นพระตถาคต จึงหยั่งลงสู่ความเห็นชอบ ใน กุศลธรรม คือ จตุรมรรค
เมื่อไม่ได้เห็น ย่อมไม่หยั่งลงสู่ความเห็นชอบ ได้ฟังธรรมวินัย ที่พระตถาคตประกาศแล้ว จึงหยั่งลงสู่ความเห็นชอบ ในกุศลธรรมคือ จตุรมรรค เมื่อไม่ได้ฟังย่อมไม่หยั่งลงสู่ ความเห็นชอบ

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย บรรดาบุคคลทั้ง ๓ จำพวกนั้น เพราะอาศัยบุคคลผู้ที่ได้เห็น พระตถาคต จึงหยั่งลงสู่ความเห็นชอบในกุศลธรรม คือจตุรมรรค เมื่อไม่ได้เห็นย่อมไม่ หยั่งลงสู่ความเห็นชอบ ได้ฟังธรรมวินัยที่พระตถาคตทรงประกาศแล้ว จึงหยั่งลงสู่ ความเห็นชอบในกุศลธรรม คือ จตุรมรรค เมื่อไม่ได้ฟังย่อมไม่หยั่งลง นี้แล เราจึง อนุญาตการแสดงธรรมไว้

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย และก็เพราะอาศัยบุคคลนี้ จึงควร แสดงธรรม แม้แก่ บุคคลอื่นๆ

              ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลซึ่งเปรียบด้วยคนไข้๓ จำพวกนี้แล มีปรากฏ อยู่ในโลก ฯ