พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๑ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๑๒๒-๑๒๓

กุมภสูตร
บุคคลเปรียบเหมือนหม้อ

            [๑๐๓] ดูกรภิกษุทั้งหลาย หม้อ ๔ ชนิดนี้ ๔ ชนิดเป็นไฉน คือ
- หม้อเปล่าปิด ชนิด ๑
- หม้อเต็มเปิดชนิด ๑
- หม้อเปล่าเปิดชนิด ๑
- หม้อเต็มปิดชนิด ๑
             ดูกรภิกษุทั้งหลาย หม้อ ๔ ชนิดนี้แล

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกันบุคคลเปรียบด้วยหม้อ ๔ จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกเป็นไฉน คือ
- บุคคลดุจหม้อเปล่าปิดจำพวก ๑
- ดุจหม้อเต็ม เปิดจำพวก ๑
- ดุจหม้อเปล่าเปิดจำพวก ๑
- ดุจหม้อเต็มปิดจำพวก ๑

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจหม้อเปล่าปิดอย่างไร การก้าว การถอย การเหลียว การแล การคู้ การเหยียด การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวร ของบุคคลบางคน ในโลกนี้ ล้วนแต่น่าเลื่อมใส แต่เขาไม่ทราบชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา บุคคลเป็นดุจหม้อเปล่าปิดอย่างนี้แล
             ดูกรภิกษุทั้งหลาย หม้อเปล่าปิด แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจหม้อเต็มเปิดอย่างไร การก้าว การถอย การเหลียว การแล การคู้การเหยียด การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวร ของบุคคลบางคน ในโลกนี้ ไม่น่าเลื่อมใส แต่เขาทราบชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา บุคคลเป็นดุจหม้อเต็มเปิดอย่างนี้แล             ดูกรภิกษุทั้งหลายหม้อเต็มเปิด แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจหม้อเปล่าเปิดอย่างไร การก้าว การถอย การเหลียว การแลการคู้ การเหยียด การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวร ของบุคคลบางคน ในโลกนี้ ไม่น่าเลื่อมใส ทั้งเขาไม่ทราบชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา บุคคลเป็นดุจหม้อเปล่าเปิดอย่างนี้แล
            ดูกรภิกษุทั้งหลาย หม้อเปล่าเปิด แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจหม้อเต็มปิดอย่างไร การก้าว การถอย การเหลียว การแล การคู้ การเหยียด การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวร ของบุคคล บางคน ในโลกนี้ น่าเลื่อมใส ทั้งเขาทราบชัดตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา บุคคลเป็นดุจหม้อเต็มปิดอย่างนี้แล             ดูกรภิกษุทั้งหลาย หม้อเต็มปิด แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลเปรียบด้วยหม้อ ๔ จำพวกนี้แลมีปรากฏอยู่ในโลก


------------------------------------------------------------------------------------------------------------
พระไตรปิฎก ฉบับหลวง เล่มที่ ๒๑ สุตตันตปิฎก หน้าที่ ๑๒๓-๑๒๔

อุทกรหทสูตร
บุคคลเปรียบเหมือนห้วงน้ำ

            [๑๐๔] ดูกรภิกษุทั้งหลาย ห้วงน้ำ ๔ อย่างนี้ ๔ อย่างเป็นไฉน คือ
- ห้วงน้ำตื้นเงาลึกอย่าง ๑
- ห้วงน้ำลึกเงาตื้นอย่าง ๑
- ห้วงน้ำตื้นเงาตื้นอย่าง ๑
- ห้วงน้ำลึกเงาลึกอย่าง ๑
             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ห้วงน้ำ ๔ อย่างนี้แล

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกัน บุคคลเปรียบด้วยห้วงน้ำ ๔ จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก ๔ จำพวกเป็นไฉน คือ
- บุคคลดุจห้วงน้ำตื้นเงาลึกจำพวก ๑
- ดุจห้วงน้ำลึกเงาตื้นจำพวก ๑
- ดุจห้วงน้ำตื้นเงาตื้นจำพวก ๑
- ดุจห้วงน้ำลึกเงาลึกจำพวก ๑

             ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจห้วงน้ำตื้นเงาลึกอย่างไร การก้าว การถอย การเหลียว การแล การคู้ การเหยียด การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวร ของบุคคล บางคนในโลกนี้ ล้วนน่าเลื่อมใส แต่เขาไม่ทราบชัดตามความเป็นจริงว่านี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา บุคคลเป็นดุจห้วงน้ำตื้นเงาลึก อย่างนี้แล ดูกรภิกษุทั้งหลาย ห้วงน้ำตื้นเงาลึก แม้ฉันใดเรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจห้วงน้ำลึกเงาตื้นอย่างไร การก้าว ฯลฯ การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวร ของบุคคลบางคนในโลกนี้ ไม่น่าเลื่อมใส แต่เขาทราบชัด ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัยนี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา บุคคล เป็นดุจห้วงน้ำลึกเงาตื้นอย่างนี้แล ดูกรภิกษุทั้งหลาย ห้วงน้ำลึกเงาตื้น แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจห้วงน้ำตื้นเงาตื้นอย่างไร การก้าว ฯลฯ การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวร ของบุคคลบางคนในโลกนี้ ไม่น่าเลื่อมใสทั้งเขาไม่ทราบ ชัด ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา บุคคลเป็นดุจห้วงน้ำตื้นเงาตื้นอย่างนี้แล ดูกรภิกษุทั้งหลายห้วงน้ำตื้นเงาตื้น แม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็บุคคลเป็นดุจห้วงน้ำลึกเงาลึกอย่างไร การก้าว ฯลฯ การทรงสังฆาฏิ บาตรและจีวร ของบุคคลบางคนในโลกนี้ ล้วนน่าเลื่อมใส ทั้งเขาทราบ ชัด ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา บุคคลเป็นดุจห้วงน้ำลึกเงาลึกอย่างนี้แล ดูกรภิกษุทั้งหลาย ห้วงน้ำลึกเงาลึกแม้ฉันใด เรากล่าวบุคคลนี้เปรียบฉันนั้น

            ดูกรภิกษุทั้งหลาย บุคคลเปรียบด้วยห้วงน้ำ ๔ จำพวกนี้แล มีปรากฏอยู่ในโลก