บาลี ม. ม. ๑๓/๗๙/๘๔.

๓๙ ปฏิปทาให้ถึงความเป็นสุนัขและโค

              ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !  เสนิยะอเจละนี้ ประพฤติวัตรดังสุนัข ทำกรรม ยากที่ผู้อื่นจะทำได้ บริโภคโภชนะที่วางไว้ ณ พื้นดิน เขาสมาทาน กุกกุรวัตร นั้น อย่างบริบูรณ์ สิ้นกาลนาน คติของเขาจะเป็นอย่างไร ภพหน้าของเขาจะเป็น อย่างไร ?

อย่าเลย ปุณณะ !  จงงดข้อนี้เสียเถิด อย่าถามเราถึงข้อนี้เลย.
ปุณณโกลิยบุตร ผู้ประพฤติวัตรดังโค ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคเป็นครั้งที่ ๒ ... เป็นครั้งที่ ๓ ...

ปุณณะ !  บุคคลบางคนในโลกนี้บำเพ็ญกุกกุรวัตร บำเพ็ญปกติของสุนัข บำเพ็ญกิริยา การของสุนัขให้บริบูรณ์ ไม่ขาดสาย ครั้นแล้วเมื่อตายไป เขาย่อมเข้าถึงความเป็น สหายของสุนัข อนึ่ง ถ้าเขามีความเห็นอย่างนี้ว่า เราจักเป็นเทวดาหรือเทพองค์ใด องค์หนึ่ง ด้วยศีล วัตร ตบะ หรือพรหมจรรย์นี้ ความเห็นของเขานั้นเป็นความเห็น ผิด (มิจฉาทิฐิ)

ปุณณะ !  เรากล่าวคติของผู้เห็นผิดว่ามี ๒ อย่าง อย่างใดอย่างหนึ่ง คือ นรก หรือ กำเนิดเดรัจฉาน.

ปุณณะ !  กุกกุรวัตรเมื่อถึงพร้อม ย่อมนำเข้าถึงความเป็นสหายของสุนัข เมื่อวิบัติย่อม นำเข้าถึงนรก ด้วยประการฉะนี้.

เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสอย่างนี้แล้ว เสนิยะอเจละ ผู้ประพฤติวัตรดังสุนัข ร้องไห้ น้ำตาไหล.
...    ...    ...    ...   

ประพฤติวัตรดั่งโค

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !  ปุณณโกลิยบุตร ประพฤติวัตรดังโค เขาสมาทาน โควัตร นั้น อย่างบริบูรณ์มาช้านาน คติของเขาจะเป็นอย่างไร ภพหน้าของเขา จะเป็นอย่างไร ?

อย่าเลย เสนิยะ !  จงงดข้อนั้นเสียเถิด อย่าถามเราถึงข้อนั้นเลย. เสนิยะอเจละ ผู้ประพฤติวัตรดังสุนัข ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคเป็นครั้งที่ ๒ ... เป็นครั้งที่ ๓ ...

เสนิยะ !  บุคคลบางคนในโลกนี้บำเพ็ญโควัตร บำเพ็ญปกติของโค บำเพ็ญกิริยา การของโคอย่างบริบูรณ์ไม่ขาดสาย ครั้นแล้วเมื่อตายไป ย่อมเข้าถึงความเป็นสหาย ของโค อนึ่ง ถ้าเขามีความเห็นอย่างนี้ว่า เราจักเป็นเทวดาหรือเทพองค์ใดองค์หนึ่ง ด้วย ศีล วัตร ตบะ หรือพรหมจรรย์นี้ ความเห็นของเขานั้นเป็นความเห็นผิด(มิจฉาทิฐิ)

เสนิยะ !  เรากล่าวคติของผู้เห็นผิดว่ามี ๒ อย่าง อย่างใดอย่างหนึ่ง คือ นรก หรือ กำเนิดเดรัจฉาน.

เสนิยะ !  โควัตรเมื่อถึงพร้อม ย่อมนำเข้าถึงความเป็นสหายของโค เมื่อวิบัติย่อม นำเข้าถึงนรก ด้วยประการฉะนี้. เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสอย่างนี้แล้ว ปุณณโกลิยบุตร ผู้ประพฤติวัตรดังโค ร้องไห้น้ำตาไหล.

ลำดับนั้น พระผู้มีพระภาคได้ตรัสกะเสนิยะอเจละ ผู้ประพฤติวัตรดังสุนัขว่า :-
เสนิยะ !  เราไม่ได้คำนี้จากท่านว่า อย่าเลยเสนิยะ จงงดข้อนั้นเสียเถิด อย่าถามเรา ถึงข้อนั้นเลย ดังนี้.

ปุณณโกลิยบุตรทูลว่า
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !  ข้าพเจ้ามิได้ร้องไห้ถึงการพยากรณ์นั้น ที่พระผู้มีพระภาค ตรัสกะข้าพเจ้า แม้ข้าพเจ้าสมาทานโควัตรนี้อย่างบริบูรณ์มาช้านาน.

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !  ข้าพเจ้าเลื่อมใสในพระผู้มีพระภาคอย่างนี้ว่า พระผู้มีพระภาค ทรงสามารถแสดงธรรมโดยประการที่ให้ข้าพเจ้าพึงละโควัตรนี้ได้ และเสนิยะอเจละผู้ ประพฤติวัตรดังสุนัข พึงละกุกกุรวัตรนั้นได้.